Peilingenstop?

Hoofdredacteur Hans Laroes van het NOS Journaal overweegt te stoppen met berichtgeving over opiniepeilingen
Hij zei dat vanmiddag op Radio 1. Reden is de vraag in hoeverre peilingen de verkiezingen beïnvloeden. Over die invloed is amper iets bekend.
Wél is het, nu de verkiezingsuitslag (op een enkele restzetel) bekend is, mogelijk te kijken hoe de opiniepeilers het hebben gedaan. Wie voorspelde de uitslag het nauwkeurigst: Interview NSS (van de Politieke barometer), TNS NIPO (RTL Nieuws) of Maurice de Hond (NOS-Journaal)?
Die vraag is lastig te beantwoorden. TNS NIPO voorspelde het zetelverlies van de PvdA veel beter dan de andere twee. Maar het zat er ver naast wat betreft de winst van de SP. Dat deden de Politieke Barometer en De Hond veel beter.
De peilingen zijn gebaseerd op ondervraging van acht- tot dertienhonderd personen. "Dat is heel weinig op een stemgerechtige bevolking van 1,2 miljoen" zegt politicoloog André Krauwel. "In de meeste gevallen zaten ze er alledrie één of twee zetels naast en dat is gezien de manier van peilen een hele prestatie." Hij voegt er echter meteen aan toe dat de voorspellingen ook een kwestie van geluk zijn. "In dit soort peilingen zit een grote onderzekerheidsfactor."
Veel stelliger is Krauwel over de exit-polls, die RTL Nieuws en het NOS Journaal kort na elkaar uitzonden (en waarover nog een stevig conflict ontstond). "Dat was echt slecht." Voor de exit-polls worden veel meer mensen ondervraagd, in het geval van TNS NIPO 10.000, in dat van Maurice de Hond 30.000.
Bovendien gaven deze mensen hun mening nadat ze hadden gestemd, terwijl ze bij eerdere peilingen alleen maar aangaven wat ze van plan waren te stemmen. Dat zou moeten bijdragen tot een nauwkeuriger voorspelling.
Volgens de exitpoll van RTL Nieuws kreeg de SP dertig zetels en het CDA 38 zetels. Bij de PvdA zat de poll van het NOS Journaal er drie zetels naast. "Dat is, voor zo'n manier van peilen, echt te veel. Voor de Journaals is het weggegooid geld geweest."
Opmerkelijk is dat geen van de drie peilers de winst van Geert Wilders voorzag. De voormalig VVD'er kwam volgens de Politieke barometer op vier zetels en volgens Maurice de Hond op vijf. TNS NIPO zat er het dichtst bij met zes zetels. Als verklaring wordt genoemd dat veel mensen in de peilingen niet durfden aan te geven dat zij op de partij van Wilders wilden stemmen. Deze zogenaamde 'gordijnstemmers' zouden pas als zij in het stemhokje stonden eerlijk voor hun mening uitkomen. Ze willen meestal niet meedoen aan enquêtes. Krauwel: "Deze kiezers, die net als de SP-stemmers vaak op één onderwerp zijn gericht en zich tegen de gevestigde elite keren, zijn moeilijk in de peilingen te vangen."